احمد سرخه (صرخه)

تاریخ، قفسی برای هویت یا بالی برای پرواز؟

مقدمه ستایش از گذشته، سنتی رایج در میان بسیاری از ملت‌هاست. کتاب‌های درسی، تریبون‌ها و رسانه‌ها مملو از تمجید از دوران طلایی پیشینیان است. اما پرسشی اساسی از دل این هیاهوی تاریخی بیرون می‌جهد: آیا گذشته باید معیار ارزشمندی امروز ما باشد؟ و مهم‌تر از آن، آیا هویت یک ملت، چیزی ثابت و فروبسته در گذشته است یا سازه‌ای زنده و در حال تکامل؟ هویت، فرایندی زنده است، نه سندی تاریخی. هویت فرهنگی برخلاف تصور رایج، یک شیء تاریخی نیست که در بایگانی زمان دفن شده باشد.

ادامه مطلب

صلح و جنگ در تاریخ گسترش اسلام: خوانشی فکری

از لحظه‌ای که نور اسلام در مکه مکرمه طلوع کرد، گفتمان اسلامی از قالب دعوتی پنهانی و تحت ستم، به افقی تمدنی و جهان‌گستر بدل شد. یکی از برجسته‌ترین پرسش‌هایی که همواره در خصوص این امتداد تاریخی مطرح می‌شود آن است که: آیا اسلام از طریق شمشیر گسترش یافت یا با استدلال و اقناع؟ و آیا آهنگ این گسترش در زمانه‌های صلح شتاب بیشتری داشت یا در دوران جنگ و درگیری؟ پاسخ به این پرسش، مستلزم رجوع به نخستین مراحل تاریخ اسلام است، زمانی‌که پیامبر اسلام در مکه به‌صورت

ادامه مطلب

فرهنگ، تاریخ و افسانه‌ی نژاد: بازاندیشی در مرزهای هویت

در قرن بیست‌ویکم، هنوز هم بسیاری از جوامع انسانی، هویت خود را بر پایه‌ی افسانه‌هایی از «خلوص نژادی»، «اصالت فرهنگی» و «گذشته‌ی طلایی» تعریف می‌کنند. این تمایلات نه تنها ریشه در ناآگاهی تاریخی و علمی دارند، بلکه گاه به تولید گفتمان‌های انحصارگرایانه، حذف‌گرایانه و حتی خشونت‌آمیز می‌انجامند. در این میان، دو مفهومِ فرهنگ و نژاد، به‌رغم تفاوت‌های بنیادین‌شان، اغلب به‌نحو خطرناکی درهم‌تنیده می‌شوند. خلوص نژادی؛ افسانه‌ای سیاسی و ساخته‌ی ذهن بشر است.

ادامه مطلب

میان سلطه احزاب و وجدان فردی: خوانشی تحلیلی

مقدمه با شکل‌گیری دولت مدرن، احزاب سیاسی به چارچوب سنتی سازمان‌دهی فعالیت‌های عمومی و تنظیم رابطه میان قدرت و جامعه بدل شدند. این نهادها، هرچند مزایای قابل‌توجهی در زمینه سامان‌دهی و بسیج اجتماعی دارند، اما به دلیل ماهیت سازمانی‌شان و اشتغال دائمی به رقابت‌های سیاسی، اغلب منافع درونی خود را بر اصول عمومی که در گفتمان‌شان تبلیغ می‌کنند، مقدم می‌دارند. در مقابل، چهره‌هایی مستقل در عرصه سیاست ظهور کرده‌اند که با حفظ فاصله‌ای روشن از صف‌بندی‌های حزبی، جایگاهی

ادامه مطلب

خشونت نمادین (Symbolic Violence) در اندیشه ی پیِیر بوردیو

خشونت نمادین یکی از مفاهیم کلیدی در نظریه‌ی بوردیو است که به اشکال پنهان و غیرمستقیم سلطه و کنترل اجتماعی اشاره دارد. برخلاف خشونت فیزیکی که آشکار و مستقیم است، خشونت نمادین از طریق زبان، فرهنگ، نهادهای اجتماعی و ارزش‌های مسلط اعمال می‌شود و باعث می‌شود افراد تحت سلطه، بدون آگاهی از این فرایند، سلطه را بپذیرند و آن را طبیعی بدانند. تعریف خشونت نمادین بوردیو خشونت نمادین را به‌عنوان تحمیل معانی، ارزش‌ها و معیارهای گروه‌های مسلط بر گروه‌های فرودست، به شکلی

ادامه مطلب

وبلاگ های پیشنهادی